BİLGİSAYARIN TEMEL BİLEŞENLERİ
Donanım:
Bilgisayarı oluşturan elektronik ve mekanik parçaların en genel ismidir.Bilgisayarı oluşturan bu parçalar Şu ana başlıklar altında toplanabilir
GİRİŞ BİRİMLERİ
-Klavye
-Fare
-Scanner
İŞLEM BİRİMLERİ
-Bellek ve veri saklama birimleri
-Ram
-Rom
-FDD
-HDD
ÇIKIŞ BİRİMLERİ
-Yazıcılar
-Ses çıkışı
-Ekran (Ekran aynı zamanda giriş birimi olarakta kullanılabilir)
-İletişim Birimleri
-Modemler
-Eternet kartları
-Bağlantı kabloları ve bu kablolara ait çıkışlar
Bu kadar donanımla olmakla birlikte bilgisayarların görünen sonsuz potansiyeli aslında iki elektiriksel duruma dayanır, açık ve kapalı .Bilgisayarların fiziksel yetenekleri bu iki durumun kombinasyonlarından rakamları ve harfleri üretir.Bir elektiriksel durum bilgisayarlarda Bit olarak ifade edilir. Bit ingilizcede “binary digit”,İkilik basamak,kelimesinin kısaltılmışıdır.
Bit bilgisayarlar için kolay olabilir, ancak insanlar ondalık sayılar ve harflere alışık oldukları için bitler bilgisayarlar tarafından harflere ve rakamlara dönüştürülmek durumdadırlar.Bu dönüşüm deşifre yöntemleri ile mümkündür
Bir bilgisayarı kurmaya başladığımızda bilmemiz gereken genel bilgiler şunlardır
Kasa
-Klavye
-Fare
-Ekranlar
-Anakartlar
-Mikroişlemciler
-Ekran kartları
-Bellekler
-Sabit diskler
-Disket ve disket sürücüleri
EKRAN (MONİTÖR):
Monitör (veya ekran) bilgisayarın mikroişlemcisinden gönderilen sinyalleri gözün görebileceği şekilde görüntüye dönüştüren cihazdır. Yani CPU tarafından işlenilen bilgilerin kullanıcıya iletildiği ortamdır; bir çıkış birimidir. Monitörlerin en önemli özelliklerinden birisi ekrandaki görüntülerin netliği veya çözünürlüğüdür.
Çözünürlük (resulation), yatay ve dikey olarak ekrandaki nokta sayısıyla ölçülür. Çözünürlük yükseldikçe ekrana daha fazla bilgi sığar, ama ekrandaki görüntüler küçülür. Multisync monitörler, değişik çözünürlüklerde çalışabilirler(640x480, 800x600, 1024x768, 1280x1024 gibi). Böylece ekrandaki görüntüleri amaca göre genişletip daraltabiliriz.
Büyüklük : Monitör büyüklüğü, ekranın köşegen uzunluğuyla ölçülür. Standart monitörler 14” veya 15” (inç) büyüklüğündedir. 1024x768’den daha yüksek çözünürlüklerde rahat çalışabilmek için 17” veya daha büyük bir monitör seçilmelidir.
Nokta aralığı : Görüntü netliği, ekran yüzeyindeki noktaların arasındaki uzaklığa bağlıdır. Nokta aralığı ne kadar küçükse görüntü o kadar net olur. Eski monitörlerde bu 0.39 mm iken şimdiki monitörlerde genellikle 0.28 veya daha küçüktür.
Ekran tazeleme : Ekrandaki görüntü saniyede en az 60 kez tazelenmelidir. Ekran tazeleme frekansı yükseldikçe daha sabit bir görüntü elde edilir. “Non-interlaced”(titreşimsiz) denilen monitörler ekranı tek seferde tarayabildiği için gözü daha az yorar.
Monitör ve görüntü kartı, ekranda görüntülerin sergilenebilmesi için birlikte çalışırlar..
Görüntü kartı, ana karta bağlanan bir genişleme kartıdır. Bir kablo, görüntü kartı ile monitörü birbirine bağlar.
Monitörde görüntülenebilen renklerin sayısı görüntü kartındaki bellek miktarıyla sınırlanır. Görüntü kartındaki bellek yongaları, bilgileri monitöre göndermeden önce geçici olarak saklar. Renk sayısı, ekrandaki görüntülerin kalitesini doğrudan doğruya etkiler. Daha fazla renk, gerçeğe daha yakın ve daha iyi görüntü demektir.KASA : Kasa bilgisayar bileşenlerini bir arada tutan dikdörtgenler pirizması şekilli parçadır. Kasa seçiminde önce dikey yada yatay duran bir kasamı istiyorsunuz bunu belirleyin. Piyasada en çok dikey ATX kasalar mevcuttur. Kasa hususunda dikkat etmeniz gereken iki husus vardır. Birincisi kasa yeterince havalanıyormu? Soğutma sistemi iyimi ? Soğutma sistemi yetersiz kasalar bilgisayarda ısınmaya ve doğal olarak yavaşlamalara neden olur. Standart kasaların soğutmasını kasa fanı yapar. Güçlü fanı olan yada sayıca çok fanı olan türler seçiniz. Bir diğer önemli hususta kasanın kaç vatt gücünde olacağıdır. Bileşenlere elektrik kasadaki güç kaynağından dağılır. Eğer çok fazla bileşen kullanacaksanız yüksek vattlı güç kaynağı olan kasalardan seçmelisiniz.
Donanım:
Bilgisayarı oluşturan elektronik ve mekanik parçaların en genel ismidir.Bilgisayarı oluşturan bu parçalar Şu ana başlıklar altında toplanabilir
GİRİŞ BİRİMLERİ
-Klavye
-Fare
-Scanner
İŞLEM BİRİMLERİ
-Bellek ve veri saklama birimleri
-Ram
-Rom
-FDD
-HDD
ÇIKIŞ BİRİMLERİ
-Yazıcılar
-Ses çıkışı
-Ekran (Ekran aynı zamanda giriş birimi olarakta kullanılabilir)
-İletişim Birimleri
-Modemler
-Eternet kartları
-Bağlantı kabloları ve bu kablolara ait çıkışlar
Bu kadar donanımla olmakla birlikte bilgisayarların görünen sonsuz potansiyeli aslında iki elektiriksel duruma dayanır, açık ve kapalı .Bilgisayarların fiziksel yetenekleri bu iki durumun kombinasyonlarından rakamları ve harfleri üretir.Bir elektiriksel durum bilgisayarlarda Bit olarak ifade edilir. Bit ingilizcede “binary digit”,İkilik basamak,kelimesinin kısaltılmışıdır.
Bit bilgisayarlar için kolay olabilir, ancak insanlar ondalık sayılar ve harflere alışık oldukları için bitler bilgisayarlar tarafından harflere ve rakamlara dönüştürülmek durumdadırlar.Bu dönüşüm deşifre yöntemleri ile mümkündür
Bir bilgisayarı kurmaya başladığımızda bilmemiz gereken genel bilgiler şunlardır
Kasa
-Klavye
-Fare
-Ekranlar
-Anakartlar
-Mikroişlemciler
-Ekran kartları
-Bellekler
-Sabit diskler
-Disket ve disket sürücüleri
EKRAN (MONİTÖR):
Monitör (veya ekran) bilgisayarın mikroişlemcisinden gönderilen sinyalleri gözün görebileceği şekilde görüntüye dönüştüren cihazdır. Yani CPU tarafından işlenilen bilgilerin kullanıcıya iletildiği ortamdır; bir çıkış birimidir. Monitörlerin en önemli özelliklerinden birisi ekrandaki görüntülerin netliği veya çözünürlüğüdür.
Çözünürlük (resulation), yatay ve dikey olarak ekrandaki nokta sayısıyla ölçülür. Çözünürlük yükseldikçe ekrana daha fazla bilgi sığar, ama ekrandaki görüntüler küçülür. Multisync monitörler, değişik çözünürlüklerde çalışabilirler(640x480, 800x600, 1024x768, 1280x1024 gibi). Böylece ekrandaki görüntüleri amaca göre genişletip daraltabiliriz.
Büyüklük : Monitör büyüklüğü, ekranın köşegen uzunluğuyla ölçülür. Standart monitörler 14” veya 15” (inç) büyüklüğündedir. 1024x768’den daha yüksek çözünürlüklerde rahat çalışabilmek için 17” veya daha büyük bir monitör seçilmelidir.
Nokta aralığı : Görüntü netliği, ekran yüzeyindeki noktaların arasındaki uzaklığa bağlıdır. Nokta aralığı ne kadar küçükse görüntü o kadar net olur. Eski monitörlerde bu 0.39 mm iken şimdiki monitörlerde genellikle 0.28 veya daha küçüktür.
Ekran tazeleme : Ekrandaki görüntü saniyede en az 60 kez tazelenmelidir. Ekran tazeleme frekansı yükseldikçe daha sabit bir görüntü elde edilir. “Non-interlaced”(titreşimsiz) denilen monitörler ekranı tek seferde tarayabildiği için gözü daha az yorar.
Monitör ve görüntü kartı, ekranda görüntülerin sergilenebilmesi için birlikte çalışırlar..
Görüntü kartı, ana karta bağlanan bir genişleme kartıdır. Bir kablo, görüntü kartı ile monitörü birbirine bağlar.
Monitörde görüntülenebilen renklerin sayısı görüntü kartındaki bellek miktarıyla sınırlanır. Görüntü kartındaki bellek yongaları, bilgileri monitöre göndermeden önce geçici olarak saklar. Renk sayısı, ekrandaki görüntülerin kalitesini doğrudan doğruya etkiler. Daha fazla renk, gerçeğe daha yakın ve daha iyi görüntü demektir.KASA : Kasa bilgisayar bileşenlerini bir arada tutan dikdörtgenler pirizması şekilli parçadır. Kasa seçiminde önce dikey yada yatay duran bir kasamı istiyorsunuz bunu belirleyin. Piyasada en çok dikey ATX kasalar mevcuttur. Kasa hususunda dikkat etmeniz gereken iki husus vardır. Birincisi kasa yeterince havalanıyormu? Soğutma sistemi iyimi ? Soğutma sistemi yetersiz kasalar bilgisayarda ısınmaya ve doğal olarak yavaşlamalara neden olur. Standart kasaların soğutmasını kasa fanı yapar. Güçlü fanı olan yada sayıca çok fanı olan türler seçiniz. Bir diğer önemli hususta kasanın kaç vatt gücünde olacağıdır. Bileşenlere elektrik kasadaki güç kaynağından dağılır. Eğer çok fazla bileşen kullanacaksanız yüksek vattlı güç kaynağı olan kasalardan seçmelisiniz.
KLAVYE:
Bilgisayarın en önemli giriş elemanıdır. İki tip klavye vardır: F klavye ve Q klavye. Klavyede her tuşa iki kod atanmıştır. Tuşa basınca oluştur kodu tetiklenir. Tuş bırakıldığı zamanda bitir kodu tetiklenir. Karakter atamaları kod sayfalarında saklıdır. Bunlar her tuş koduna belirli bir karakter karşılığı düşürürler. KEYB komutu basit anlamda klavyeden gönderilen her kod için uygun bir karakter atamakta kullanılan bir tabloyu yükler. Standart klavye tuşları şu şekilde sınıflandırmaya tabi tutulabilir.
1) Fonksiyon tuşları
2) Genel amaçlı tuşlar
3) Özel amaçlı tuşlar
4) Kursör gösterge tuşları
5) Sayı tuşları
1) Fonksiyon tuşları: Fonksiyon tuşları 1'den 12'ye kadardır.(F1-F12 tuşları). Bu tuşlardan F1 ve F3 tuşları DOS ortamında özel amaçlı kullanırlar.
2) Genel amaçlı tuşlar: Rakamların, küçük ve büyük harflerin girilmesinde kullanılırlar.
3) Özel amaçlı tuşlar: Bunlar klavyenin kullanılmasında ve programların yürütülmesinde kolaylık sağlarlar. Bu tuşlar;
a) Caps Lock: Büyük harf için tuşları kilitler veya çözer.
b) Delete(Del): Kursörün sağındaki karakterleri siler.
c) Back Space: Her basışta kursörün solunda bulunan karakteri siler.
d) Insert: Araya karakter girme tuşudur.
e) Num Lock: Rakam kilitleme tuşudur.
f) Print Screen: Ekrandaki görüntüyü printere aktarır.
g) Pause: Ekranda akan görüntüyü durdurur.
h) Shift: Klavyede büyük ve küçük harf yazmada kullanılır. Ayrıca üzerinde iki ayrı karakter bulunan tuşlardan, üst kısımdakileri yazdırır.
i) Tab: Kursörün soldan sağa ilerlemesini sağlar.
j) Escape(Esc): O anda işletilmekte olan komutu iptal eder.
k) Alt Gr: Tuşların yan yüzeyinde bulunan karakterleri yazdırır.
l) Ctrl: Tek başına bir işe yaramaz. Genellikle komutlara ilişkin kestirme tuşlarını tanımlamak için kullanılır.
m)Page Up – Page Down: Çalıştırılmakta olan bazı programlarda sayfaların aşağı ya da yukarı kaydırılmasını sağlar.
n) End – Home: Programda sayfanın veya satırın en başına ve en sonuna gidilmesi için kullanılır.
4) Kursör kontrol tuşları: Kursörün sağa, sola, aşağı ve yukarı hareketini sağlar.
5) Sayı tuşları: Num Lock tuşunun aktif olmasıyla birlikte sayı girilmesini sağlar.
Enter Tuşu: Klavye ile yazılan komutun bilgisayara girilmesini ve işleme sokulmasını sağlar.
Space Tuşu: Karakterler arası boşluk bırakılmasını sağlar.
MOUSE:
Mouse yani farede klavye gibi veri girmek amacıyla kullanılan standart bir donanım aygıtıdır.
Fareler çalışma sistemine göre ;
-Mekanik fareler
-Optik fare olarak ikiye ayrılır.
Mekanik fareler: Bu tür farelerde bir adet top bulunur.Bu topun yaptığı hareket farenin içinde topa sürtünen algılayıcı makaralar tarafından izlenir.Böylece toptaki oynama hareket etme miktarı kadar mause kürsörü ekranda hareket eder.
Farede hareketi algılayan makaralardan biriyukarı aşagı hareketi diğeri sağa sola hareketi izler bu makaralar arasındaki değişim ışığı açıp kapayarak ekrandaki okun hareketini belirler.Böylece topun mekanik hareketi dijital ortalama tanımlanmış olur.
Optik fareler:Optik farelerin çalışma sistemi biraz farklıdır.Optik mouse mekanik faredeki topa ihtiyaç duymaz bunun yerine farenin altına özel bir pad konur.Farenin hareketi pad yüzeyinden yansıyan ışık yardımı ile bilgisayara aktarılır.Böylece bilgisayar farenin pat üzerindeki konumunu tanımlar
Fareler genellikle iki yada 3üç tuşlu olarak üretilirler .Standart bir farede sağ tuş onaylama işlemlerinde sol tuş seçme işlemerinde kullanılır.Orta tuş çeşitli programlarda çeşitli programlarda çeşitli görevler için atanabilir.
ANAKART (MAİN BOARD):
Anakartlar aslında yıllardan beri kullanılan devre kartlarından başka birşey değildir. Fakat teknolojiyle birlikte gelişerek sıradan bir devre kartı olmaktan çıkmış ve başlı başına bir teknoloji ürünü olarak görülmeye başlanmıştır. İlk anakart 1982 yılında IBM bilgisayarlarda kullanılmıştır. 1982′de kullanılan anakart ile günümüzde kullandığımız anakartlar arasında boyutu itibariyle fazla bir fark yoktur.Büyük devre elemanlarından oluşan bu kartın üzerinde 4.7 MHZ Intel 8088 işlemci, BIOS, bellek ve çeşitli kartların takılabileceği yuvalar bulunuyordu. Eğer bu bilgisayara disket sürücü, paralel çıkış veya başka bir şey takmak isterseniz ona uygun bir kart alıp anakarta takmanız gerekiyordu.
Anakart Nedir ? Nasıl Çalışır ?
Anakartı ilk olarak, bir bilgisayarın tüm parçalarını üzerinde barındıran ve bu parçalar arasında iletişimi sağlayan birincil devre kartı olarak tanımlayabiliriz. Anakart üzerindeki parçaların birbiriyle iletişim halinde olabilmeleri için harici işlemci (CPU) nin yanında bir de dahili yani modern anakartlar üzerinde standart olarak bulunan işlemciler vardır bu işlemcilere de “Chipset” adı verilir. Chipsetlere bilgisayarın ikinci işlemcisi de denilir çünkü bilgisayarın performansında en az Cpu’lar kadar etkilidirler.
Günümüzde anakart üreticileri (Asus,Intel,Gigabyte,MSI vs.) birbirleriyle kıyasıya bir rekabet içindedirler, ürettikleri anakartlarda aynı Chipsetleri kullansalar da kartlar üzerinde ki donanım ve araçlar ile birbirlerine üstünlük sağlama çabası içerisindedirler.
Bilgisayarın en önemli giriş elemanıdır. İki tip klavye vardır: F klavye ve Q klavye. Klavyede her tuşa iki kod atanmıştır. Tuşa basınca oluştur kodu tetiklenir. Tuş bırakıldığı zamanda bitir kodu tetiklenir. Karakter atamaları kod sayfalarında saklıdır. Bunlar her tuş koduna belirli bir karakter karşılığı düşürürler. KEYB komutu basit anlamda klavyeden gönderilen her kod için uygun bir karakter atamakta kullanılan bir tabloyu yükler. Standart klavye tuşları şu şekilde sınıflandırmaya tabi tutulabilir.
1) Fonksiyon tuşları
2) Genel amaçlı tuşlar
3) Özel amaçlı tuşlar
4) Kursör gösterge tuşları
5) Sayı tuşları
1) Fonksiyon tuşları: Fonksiyon tuşları 1'den 12'ye kadardır.(F1-F12 tuşları). Bu tuşlardan F1 ve F3 tuşları DOS ortamında özel amaçlı kullanırlar.
2) Genel amaçlı tuşlar: Rakamların, küçük ve büyük harflerin girilmesinde kullanılırlar.
3) Özel amaçlı tuşlar: Bunlar klavyenin kullanılmasında ve programların yürütülmesinde kolaylık sağlarlar. Bu tuşlar;
a) Caps Lock: Büyük harf için tuşları kilitler veya çözer.
b) Delete(Del): Kursörün sağındaki karakterleri siler.
c) Back Space: Her basışta kursörün solunda bulunan karakteri siler.
d) Insert: Araya karakter girme tuşudur.
e) Num Lock: Rakam kilitleme tuşudur.
f) Print Screen: Ekrandaki görüntüyü printere aktarır.
g) Pause: Ekranda akan görüntüyü durdurur.
h) Shift: Klavyede büyük ve küçük harf yazmada kullanılır. Ayrıca üzerinde iki ayrı karakter bulunan tuşlardan, üst kısımdakileri yazdırır.
i) Tab: Kursörün soldan sağa ilerlemesini sağlar.
j) Escape(Esc): O anda işletilmekte olan komutu iptal eder.
k) Alt Gr: Tuşların yan yüzeyinde bulunan karakterleri yazdırır.
l) Ctrl: Tek başına bir işe yaramaz. Genellikle komutlara ilişkin kestirme tuşlarını tanımlamak için kullanılır.
m)Page Up – Page Down: Çalıştırılmakta olan bazı programlarda sayfaların aşağı ya da yukarı kaydırılmasını sağlar.
n) End – Home: Programda sayfanın veya satırın en başına ve en sonuna gidilmesi için kullanılır.
4) Kursör kontrol tuşları: Kursörün sağa, sola, aşağı ve yukarı hareketini sağlar.
5) Sayı tuşları: Num Lock tuşunun aktif olmasıyla birlikte sayı girilmesini sağlar.
Enter Tuşu: Klavye ile yazılan komutun bilgisayara girilmesini ve işleme sokulmasını sağlar.
Space Tuşu: Karakterler arası boşluk bırakılmasını sağlar.
MOUSE:
Mouse yani farede klavye gibi veri girmek amacıyla kullanılan standart bir donanım aygıtıdır.
Fareler çalışma sistemine göre ;
-Mekanik fareler
-Optik fare olarak ikiye ayrılır.
Mekanik fareler: Bu tür farelerde bir adet top bulunur.Bu topun yaptığı hareket farenin içinde topa sürtünen algılayıcı makaralar tarafından izlenir.Böylece toptaki oynama hareket etme miktarı kadar mause kürsörü ekranda hareket eder.
Farede hareketi algılayan makaralardan biriyukarı aşagı hareketi diğeri sağa sola hareketi izler bu makaralar arasındaki değişim ışığı açıp kapayarak ekrandaki okun hareketini belirler.Böylece topun mekanik hareketi dijital ortalama tanımlanmış olur.
Optik fareler:Optik farelerin çalışma sistemi biraz farklıdır.Optik mouse mekanik faredeki topa ihtiyaç duymaz bunun yerine farenin altına özel bir pad konur.Farenin hareketi pad yüzeyinden yansıyan ışık yardımı ile bilgisayara aktarılır.Böylece bilgisayar farenin pat üzerindeki konumunu tanımlar
Fareler genellikle iki yada 3üç tuşlu olarak üretilirler .Standart bir farede sağ tuş onaylama işlemlerinde sol tuş seçme işlemerinde kullanılır.Orta tuş çeşitli programlarda çeşitli programlarda çeşitli görevler için atanabilir.
ANAKART (MAİN BOARD):
Anakartlar aslında yıllardan beri kullanılan devre kartlarından başka birşey değildir. Fakat teknolojiyle birlikte gelişerek sıradan bir devre kartı olmaktan çıkmış ve başlı başına bir teknoloji ürünü olarak görülmeye başlanmıştır. İlk anakart 1982 yılında IBM bilgisayarlarda kullanılmıştır. 1982′de kullanılan anakart ile günümüzde kullandığımız anakartlar arasında boyutu itibariyle fazla bir fark yoktur.Büyük devre elemanlarından oluşan bu kartın üzerinde 4.7 MHZ Intel 8088 işlemci, BIOS, bellek ve çeşitli kartların takılabileceği yuvalar bulunuyordu. Eğer bu bilgisayara disket sürücü, paralel çıkış veya başka bir şey takmak isterseniz ona uygun bir kart alıp anakarta takmanız gerekiyordu.
Anakart Nedir ? Nasıl Çalışır ?
Anakartı ilk olarak, bir bilgisayarın tüm parçalarını üzerinde barındıran ve bu parçalar arasında iletişimi sağlayan birincil devre kartı olarak tanımlayabiliriz. Anakart üzerindeki parçaların birbiriyle iletişim halinde olabilmeleri için harici işlemci (CPU) nin yanında bir de dahili yani modern anakartlar üzerinde standart olarak bulunan işlemciler vardır bu işlemcilere de “Chipset” adı verilir. Chipsetlere bilgisayarın ikinci işlemcisi de denilir çünkü bilgisayarın performansında en az Cpu’lar kadar etkilidirler.
Günümüzde anakart üreticileri (Asus,Intel,Gigabyte,MSI vs.) birbirleriyle kıyasıya bir rekabet içindedirler, ürettikleri anakartlarda aynı Chipsetleri kullansalar da kartlar üzerinde ki donanım ve araçlar ile birbirlerine üstünlük sağlama çabası içerisindedirler.
Anakartların Yapısı, Bileşenleri ve Görevleri
Anakartlar elektriği geçirmeyen fiberglas malzemeden üretilirler ve üzerinde bakır yollar bulunur, çok karmaşık bir yapıdadırlar ama çalışma prensibleri oldukça basittir.
Standart bir anakart üzerinde bulunan minimum bileşenler ve donanımlar; İşlemci, Chipset (Yonga Seti), Ram, Ses kartı, Ekran kartı, Ethernet kartı, Bios, Ram slotları, PCI slotları, AGP Slotları vesairedir. Bunların yanısıra klavye ve farenin takılabileceği PS/2 bağlantıları da anakart üzerine entegre edilmiştir.
Chipset (Yonga Seti): Yukarıda da kısaca bahsettiğimiz gibi Chipsetler bilgisayar içerisinde haberleşmeyi sağlar. Bileşenler üzerindeki haberleşme ne kadar hızlı gerçekleşirse bilgisayarın performansıda o derece artar. Bu nedenle chipsetlerin bilgisayar performansı üzerindeki etkisi oldukça fazladır. Günümüzde en çok kullanılan Chipsetler Intel firması tarafından üretilmektedir.Silicon Integrated Systems (SIS), Acer Labs Inc. (ALI), VIA gibi üretici firmaların da geliştirdiği popüler yonga setleri vardır.
VeriYolu (Bus): Anakart üzerindeki bileşenlerin birbirleriyle haberleşmesini sağlayan aygıtların chipsetler olduğunu söylemiştik veriyolu (Bus) ise chipsetlerin haberleşmeyi sağlarken kullandığı yolu teşkil eder yani veriyolları bileşenler arasındaki köprülerdir. Örnekle açıklamak gerekirse Chipsetleri sabit telefonlara, Veriyollarını ise telefon kablolarına benzetebiliriz. Nasıl ki telefon görüşmesi yaparken kablolar aracılığı ile iletişim kuruyorsak Chipsetler de Veriyolları aracılığı ile bileşenler arasındaki iletişimi sağlar.
Veri yolları Standart ve Adres olarak ikiye ayrılır.Standart veri yolları bilgisayarda yaptığımız işlemlerle ilgili verileri aktarırken, adres veriyolu verilerin nerelere gideceğini belirler. Bilgisayar üzerindeki her parçanın bir kapasitesi olduğu gibi veriyollarının da kapasitesi vardır ve bu kapasite veriyolunun bir seferde ne kadar veri aktarabileceğini belirler. Mesela 16 bit’lik veriyolu bir seferde 16 bit, 32 bitlik veriyolu bir seferde 32 bit veri akışı sağlar.Tahmin ettiğiniz gibi bu da bilgisayarın performansı açısından oldukça önemlidir. Yalnızca iki donanım aygıtını birbirine bağlayan veriyoluna “port” adı verilir. Örneğin : AGP (Advanced Graphics Port) Günümüzde bilgisayarlarda ISA, PCI ve AGP veriyolları kullanılmaktadır.
ISA (Industry Standard Architecture): 1984 yılında geliştirilmiştir. ISA veriyolu en fazla 16 bit genişliğinde ve 8 Mhz hızında çalışabilmektedir. ISA veriyolları hızlı veri akışına ihtiyaç duymayan Sound Blaster uyumlu ses kartları için kullanılmaktadır.
AGP (Advanced Graphics Port): Yalnızca ekran kartlarında kullanılmak üzere geliştirilmiştir.Grafik ağırlıklı uygulamalardaki gelişmeler AGP veriyolunun geliştirilmesini zorunlu kılmış ve 1997 yılının sonlarında 32 bit genişliğinde ve 66 Mhz hızlarında geliştirilmiştir.Veriyolu kapasitesi 266 mb/sn’dir.
PCI (Peripheral Component Interconnect): Tak çalıştır destekli bir veriyoludur. 1993 yılında Intel firması tarafından geliştirilmiştir ve 64 bit’liktir.Ancak uyumluluk problemleri nedeniyle genelde 32 bit olarak kullanılır.Veriyolu kapasitesi 133 mb/sn’dir.
Anakartlar elektriği geçirmeyen fiberglas malzemeden üretilirler ve üzerinde bakır yollar bulunur, çok karmaşık bir yapıdadırlar ama çalışma prensibleri oldukça basittir.
Standart bir anakart üzerinde bulunan minimum bileşenler ve donanımlar; İşlemci, Chipset (Yonga Seti), Ram, Ses kartı, Ekran kartı, Ethernet kartı, Bios, Ram slotları, PCI slotları, AGP Slotları vesairedir. Bunların yanısıra klavye ve farenin takılabileceği PS/2 bağlantıları da anakart üzerine entegre edilmiştir.
Chipset (Yonga Seti): Yukarıda da kısaca bahsettiğimiz gibi Chipsetler bilgisayar içerisinde haberleşmeyi sağlar. Bileşenler üzerindeki haberleşme ne kadar hızlı gerçekleşirse bilgisayarın performansıda o derece artar. Bu nedenle chipsetlerin bilgisayar performansı üzerindeki etkisi oldukça fazladır. Günümüzde en çok kullanılan Chipsetler Intel firması tarafından üretilmektedir.Silicon Integrated Systems (SIS), Acer Labs Inc. (ALI), VIA gibi üretici firmaların da geliştirdiği popüler yonga setleri vardır.
VeriYolu (Bus): Anakart üzerindeki bileşenlerin birbirleriyle haberleşmesini sağlayan aygıtların chipsetler olduğunu söylemiştik veriyolu (Bus) ise chipsetlerin haberleşmeyi sağlarken kullandığı yolu teşkil eder yani veriyolları bileşenler arasındaki köprülerdir. Örnekle açıklamak gerekirse Chipsetleri sabit telefonlara, Veriyollarını ise telefon kablolarına benzetebiliriz. Nasıl ki telefon görüşmesi yaparken kablolar aracılığı ile iletişim kuruyorsak Chipsetler de Veriyolları aracılığı ile bileşenler arasındaki iletişimi sağlar.
Veri yolları Standart ve Adres olarak ikiye ayrılır.Standart veri yolları bilgisayarda yaptığımız işlemlerle ilgili verileri aktarırken, adres veriyolu verilerin nerelere gideceğini belirler. Bilgisayar üzerindeki her parçanın bir kapasitesi olduğu gibi veriyollarının da kapasitesi vardır ve bu kapasite veriyolunun bir seferde ne kadar veri aktarabileceğini belirler. Mesela 16 bit’lik veriyolu bir seferde 16 bit, 32 bitlik veriyolu bir seferde 32 bit veri akışı sağlar.Tahmin ettiğiniz gibi bu da bilgisayarın performansı açısından oldukça önemlidir. Yalnızca iki donanım aygıtını birbirine bağlayan veriyoluna “port” adı verilir. Örneğin : AGP (Advanced Graphics Port) Günümüzde bilgisayarlarda ISA, PCI ve AGP veriyolları kullanılmaktadır.
ISA (Industry Standard Architecture): 1984 yılında geliştirilmiştir. ISA veriyolu en fazla 16 bit genişliğinde ve 8 Mhz hızında çalışabilmektedir. ISA veriyolları hızlı veri akışına ihtiyaç duymayan Sound Blaster uyumlu ses kartları için kullanılmaktadır.
AGP (Advanced Graphics Port): Yalnızca ekran kartlarında kullanılmak üzere geliştirilmiştir.Grafik ağırlıklı uygulamalardaki gelişmeler AGP veriyolunun geliştirilmesini zorunlu kılmış ve 1997 yılının sonlarında 32 bit genişliğinde ve 66 Mhz hızlarında geliştirilmiştir.Veriyolu kapasitesi 266 mb/sn’dir.
PCI (Peripheral Component Interconnect): Tak çalıştır destekli bir veriyoludur. 1993 yılında Intel firması tarafından geliştirilmiştir ve 64 bit’liktir.Ancak uyumluluk problemleri nedeniyle genelde 32 bit olarak kullanılır.Veriyolu kapasitesi 133 mb/sn’dir.
Central Processing Unit (CPU):
Merkezi işlem birimi bilgisayarın beynidir.Bilgisayarın tüm donanım elamanları bu beyin tarafından yönetilir ve denetilir.Merkezi işlemci kullanıcının(bilgisayar oparatörü) bir yazılım aracılığla(DOS gibi bir işletim sistemi)bildirdiği komutları yorumlar kullanıcının emirlerini yerine getirir .
Merkezi işlem birimi bilgisayarın beynidir.Bilgisayarın tüm donanım elamanları bu beyin tarafından yönetilir ve denetilir.Merkezi işlemci kullanıcının(bilgisayar oparatörü) bir yazılım aracılığla(DOS gibi bir işletim sistemi)bildirdiği komutları yorumlar kullanıcının emirlerini yerine getirir .
GEÇİCİ BELLEK (RAM):
RAM; işletim sisteminin, çalışan uygulama programlarının veya kullanılan verinin işlemci tarafından hızlı bir biçimde erişebildiği yerdir. RAM, bilgisayarlardaki CD-ROM, disket sürücü veya sabit disk gibi depolama birimlerinden daha hızlıdır. Bilgisayar, çalıştığı sürece RAM faaliyetini devam ettirir; bilgisayar kapandığı zaman ise RAM'de o an depolanmış olan veriler silinir. RAM'e 'Random Access' yani 'rastgele erişimli denir. Veriler, sistem tarafından belleklere sık ve belirli bir düzen dahilinde gönderilmez ya da alınmazlar. Verilerin RAM'de saklanması daha önce de belirtildiği gibi sistem çalışır durumda kaldığı sürece mümkündür. Yani sabit disklerde olduğu gibi var olan bilgilere sistem kapandıktan sonra tekrar ulaşılamaz. İşletim sistemi işlem yapacağı zaman, istenilen veriler bellekte yazılı oldukları adreslerden geri alınırlar. Bellek adreslerine hızlı bir şekilde ulaşılması sistemin genel performansını olumlu yönde etkiler. RAM'ler birbirinden tamamen bağımsız hücrelerden oluşur. Bu hücrelerin her birinin kendine ait sayısal bir adresi vardır. Her hücrenin çift yönlü bir çıkışı vardır. Bu çıkış veri yolunda (Data Bus) mikroişlemciye bağlıdır. Bu adresleme yöntemiyle RAM'deki herhangi bir bellek hücresine istenildiği anda diğerlerinden tamamen bağımsız olarak erişilebilir. İşte rastgele erişimli bellek adı da buradan gelmektedir. RAM'de istenen kayda ya da hücreye anında erişilebilir. Bellek sığası (kapasitesi) byte cinsinden belleğin kapasitesini verir. Byte; bellek ölçü birimidir, 8 bitten oluşur. Bit ise en küçük hafıza birimidir. Bellek ölçüleri ise küçükten büyüğe doğru: 1 Byte = 8 Bit 1 Kilo Byte (KB) = 1024 Byte 1 Mega Byte (MB) = 1024 Kilo Byte 1 Giga Byte (GB) = 1024 Mega Byte 1 Tera Byte (TB) = 1024 Giga Byte RAM'in kapasitesine göre veri yolu ve adres yolunu oluşturan bacak sayıları belirlenir. Veri yolundaki iki yönlü ok RAM'e verilerin aktarılabileceğini, aynı zamanda da RAM'den verilerin okunabileceğini göstermektedir. Buna karşılık adres yolu tek yönlüdür ve istenen adres RAM'e iletilir. RAM genellikle ana kart üzerindeki SIMM (Single Inline Memory Modules) veya DIMM (Dual Inline Memory Modules) adı verilen yuvalara takılır.
RAM; işletim sisteminin, çalışan uygulama programlarının veya kullanılan verinin işlemci tarafından hızlı bir biçimde erişebildiği yerdir. RAM, bilgisayarlardaki CD-ROM, disket sürücü veya sabit disk gibi depolama birimlerinden daha hızlıdır. Bilgisayar, çalıştığı sürece RAM faaliyetini devam ettirir; bilgisayar kapandığı zaman ise RAM'de o an depolanmış olan veriler silinir. RAM'e 'Random Access' yani 'rastgele erişimli denir. Veriler, sistem tarafından belleklere sık ve belirli bir düzen dahilinde gönderilmez ya da alınmazlar. Verilerin RAM'de saklanması daha önce de belirtildiği gibi sistem çalışır durumda kaldığı sürece mümkündür. Yani sabit disklerde olduğu gibi var olan bilgilere sistem kapandıktan sonra tekrar ulaşılamaz. İşletim sistemi işlem yapacağı zaman, istenilen veriler bellekte yazılı oldukları adreslerden geri alınırlar. Bellek adreslerine hızlı bir şekilde ulaşılması sistemin genel performansını olumlu yönde etkiler. RAM'ler birbirinden tamamen bağımsız hücrelerden oluşur. Bu hücrelerin her birinin kendine ait sayısal bir adresi vardır. Her hücrenin çift yönlü bir çıkışı vardır. Bu çıkış veri yolunda (Data Bus) mikroişlemciye bağlıdır. Bu adresleme yöntemiyle RAM'deki herhangi bir bellek hücresine istenildiği anda diğerlerinden tamamen bağımsız olarak erişilebilir. İşte rastgele erişimli bellek adı da buradan gelmektedir. RAM'de istenen kayda ya da hücreye anında erişilebilir. Bellek sığası (kapasitesi) byte cinsinden belleğin kapasitesini verir. Byte; bellek ölçü birimidir, 8 bitten oluşur. Bit ise en küçük hafıza birimidir. Bellek ölçüleri ise küçükten büyüğe doğru: 1 Byte = 8 Bit 1 Kilo Byte (KB) = 1024 Byte 1 Mega Byte (MB) = 1024 Kilo Byte 1 Giga Byte (GB) = 1024 Mega Byte 1 Tera Byte (TB) = 1024 Giga Byte RAM'in kapasitesine göre veri yolu ve adres yolunu oluşturan bacak sayıları belirlenir. Veri yolundaki iki yönlü ok RAM'e verilerin aktarılabileceğini, aynı zamanda da RAM'den verilerin okunabileceğini göstermektedir. Buna karşılık adres yolu tek yönlüdür ve istenen adres RAM'e iletilir. RAM genellikle ana kart üzerindeki SIMM (Single Inline Memory Modules) veya DIMM (Dual Inline Memory Modules) adı verilen yuvalara takılır.
HARD DİSK:
RAM; işletim sisteminin, çalışan uygulama programlarının veya kullanılan verinin işlemci tarafından hızlı bir biçimde erişebildiği yerdir. RAM, bilgisayarlardaki CD-ROM, disket sürücü veya sabit disk gibi depolama birimlerinden daha hızlıdır. Bilgisayar, çalıştığı sürece RAM faaliyetini devam ettirir; bilgisayar kapandığı zaman ise RAM'de o an depolanmış olan veriler silinir. RAM'e 'Random Access' yani 'rastgele erişimli denir. Veriler, sistem tarafından belleklere sık ve belirli bir düzen dahilinde gönderilmez ya da alınmazlar. Verilerin RAM'de saklanması daha önce de belirtildiği gibi sistem çalışır durumda kaldığı sürece mümkündür. Yani sabit disklerde olduğu gibi var olan bilgilere sistem kapandıktan sonra tekrar ulaşılamaz. İşletim sistemi işlem yapacağı zaman, istenilen veriler bellekte yazılı oldukları adreslerden geri alınırlar. Bellek adreslerine hızlı bir şekilde ulaşılması sistemin genel performansını olumlu yönde etkiler. RAM'ler birbirinden tamamen bağımsız hücrelerden oluşur. Bu hücrelerin her birinin kendine ait sayısal bir adresi vardır. Her hücrenin çift yönlü bir çıkışı vardır. Bu çıkış veri yolunda (Data Bus) mikroişlemciye bağlıdır. Bu adresleme yöntemiyle RAM'deki herhangi bir bellek hücresine istenildiği anda diğerlerinden tamamen bağımsız olarak erişilebilir. İşte rastgele erişimli bellek adı da buradan gelmektedir. RAM'de istenen kayda ya da hücreye anında erişilebilir. Bellek sığası (kapasitesi) byte cinsinden belleğin kapasitesini verir. Byte; bellek ölçü birimidir, 8 bitten oluşur. Bit ise en küçük hafıza birimidir. Bellek ölçüleri ise küçükten büyüğe doğru:
1 Byte = 8 Bit
1 Kilo Byte (KB) = 1024 Byte
1 Mega Byte (MB) = 1024 Kilo Byte
1 Giga Byte (GB) = 1024 Mega Byte
1 Tera Byte (TB) = 1024 Giga Byte
RAM'in kapasitesine göre veri yolu ve adres yolunu oluşturan bacak sayıları belirlenir. Veri yolundaki iki yönlü ok RAM'e verilerin aktarılabileceğini, aynı zamanda da RAM'den verilerin okunabileceğini göstermektedir. Buna karşılık adres yolu tek yönlüdür ve istenen adres RAM'e iletilir. RAM genellikle ana kart üzerindeki SIMM (Single Inline Memory Modules) veya DIMM (Dual Inline Memory Modules) adı verilen yuvalara takılır.
RAM; işletim sisteminin, çalışan uygulama programlarının veya kullanılan verinin işlemci tarafından hızlı bir biçimde erişebildiği yerdir. RAM, bilgisayarlardaki CD-ROM, disket sürücü veya sabit disk gibi depolama birimlerinden daha hızlıdır. Bilgisayar, çalıştığı sürece RAM faaliyetini devam ettirir; bilgisayar kapandığı zaman ise RAM'de o an depolanmış olan veriler silinir. RAM'e 'Random Access' yani 'rastgele erişimli denir. Veriler, sistem tarafından belleklere sık ve belirli bir düzen dahilinde gönderilmez ya da alınmazlar. Verilerin RAM'de saklanması daha önce de belirtildiği gibi sistem çalışır durumda kaldığı sürece mümkündür. Yani sabit disklerde olduğu gibi var olan bilgilere sistem kapandıktan sonra tekrar ulaşılamaz. İşletim sistemi işlem yapacağı zaman, istenilen veriler bellekte yazılı oldukları adreslerden geri alınırlar. Bellek adreslerine hızlı bir şekilde ulaşılması sistemin genel performansını olumlu yönde etkiler. RAM'ler birbirinden tamamen bağımsız hücrelerden oluşur. Bu hücrelerin her birinin kendine ait sayısal bir adresi vardır. Her hücrenin çift yönlü bir çıkışı vardır. Bu çıkış veri yolunda (Data Bus) mikroişlemciye bağlıdır. Bu adresleme yöntemiyle RAM'deki herhangi bir bellek hücresine istenildiği anda diğerlerinden tamamen bağımsız olarak erişilebilir. İşte rastgele erişimli bellek adı da buradan gelmektedir. RAM'de istenen kayda ya da hücreye anında erişilebilir. Bellek sığası (kapasitesi) byte cinsinden belleğin kapasitesini verir. Byte; bellek ölçü birimidir, 8 bitten oluşur. Bit ise en küçük hafıza birimidir. Bellek ölçüleri ise küçükten büyüğe doğru:
1 Byte = 8 Bit
1 Kilo Byte (KB) = 1024 Byte
1 Mega Byte (MB) = 1024 Kilo Byte
1 Giga Byte (GB) = 1024 Mega Byte
1 Tera Byte (TB) = 1024 Giga Byte
RAM'in kapasitesine göre veri yolu ve adres yolunu oluşturan bacak sayıları belirlenir. Veri yolundaki iki yönlü ok RAM'e verilerin aktarılabileceğini, aynı zamanda da RAM'den verilerin okunabileceğini göstermektedir. Buna karşılık adres yolu tek yönlüdür ve istenen adres RAM'e iletilir. RAM genellikle ana kart üzerindeki SIMM (Single Inline Memory Modules) veya DIMM (Dual Inline Memory Modules) adı verilen yuvalara takılır.
EKRAN KARTI: Ekran kartı bilgisayar işlemcisinden aldığı verileri monitörünüze aktarmaya yarayan karttır. Ana kart üzerine monte edilir. Ekran kartları ısınmaya meyilli bileşenlerdir ve ısındıklarında kilitlenmelere ,tıkanıklıklara yol açar. Bu nedenle kendi fanı bulunan modeller daha performanslı olacaktır. Piyasada pekçok on board ,yani anakart üzerinde ekran kartları vardır. Gelişmiş bir sisteme ihtiyacınız yoksa ,oyunlarla aranız fazla iyi değilse ekonomi açısından onboard - yani anakart üzerinde bir seçim yaparak ekran kartına para harcamaktan kurtulabilirsiniz. Ekran kartlarında 6X ,8X gibi ifadeler vardır. Bu görüntü hızlandırıcı hızını bildirir. Rakam ne kadar artarsa o kadar hızlı çalışan bir kartınız var demektir.
Ekran kartı bilgisayar sisteminin 3 bileşeni kullanır.
1. Anakart; ekran kartına veri için bağlantı ve enerji sağlar.
2. Mikroişlemci; Her bir pikselle ne yapacağı kararını verir. Son zamanlarda üzerinde kendi işlemcisi bulunan ve bilgisayarınızı daha az yoran kartlar üretilmiştir.
3. Bellek; Ekran kartına gönderilecek bilgileri geçici olarak tutar. Ayrıca Ekran kartlarının kendi bellekleride vardır. Kendi belleğinin özelliği ve hızı bilgisayarınızın performansını etkileyecektir.
Görüntü Arayüzü olarak isimlendirilen Çözünürlük
VGA (Video Graphics Array) 640x480
SVGA (Super Video Graphics Array) 800x600
XGA (eXtended Video Graphics Array) 1024x768
WXGA (Wide eXtended Video Graphics Array) 1200x768
SXGA (Super eXtended Video Graphics Array) 1280x1024
SXGA+ (Super eXtended Video Graphics Array Plus) 1400x1050
WSXGA+ (Wide Super eXtended Video Graphics Array Plus) 1680x1050
UXGA (Ultra eXtended Video Graphics Array) 1600x1200
WUXGA (Wide Ultra eXtended Video Graphics Array) 1920x1200
QXGA (Quad eXtended Graphics Array) 2048x1536
QSXGA (Quad Super eXtended Graphics Array) 2560x2048
Ekran kartı bilgisayar sisteminin 3 bileşeni kullanır.
1. Anakart; ekran kartına veri için bağlantı ve enerji sağlar.
2. Mikroişlemci; Her bir pikselle ne yapacağı kararını verir. Son zamanlarda üzerinde kendi işlemcisi bulunan ve bilgisayarınızı daha az yoran kartlar üretilmiştir.
3. Bellek; Ekran kartına gönderilecek bilgileri geçici olarak tutar. Ayrıca Ekran kartlarının kendi bellekleride vardır. Kendi belleğinin özelliği ve hızı bilgisayarınızın performansını etkileyecektir.
Görüntü Arayüzü olarak isimlendirilen Çözünürlük
VGA (Video Graphics Array) 640x480
SVGA (Super Video Graphics Array) 800x600
XGA (eXtended Video Graphics Array) 1024x768
WXGA (Wide eXtended Video Graphics Array) 1200x768
SXGA (Super eXtended Video Graphics Array) 1280x1024
SXGA+ (Super eXtended Video Graphics Array Plus) 1400x1050
WSXGA+ (Wide Super eXtended Video Graphics Array Plus) 1680x1050
UXGA (Ultra eXtended Video Graphics Array) 1600x1200
WUXGA (Wide Ultra eXtended Video Graphics Array) 1920x1200
QXGA (Quad eXtended Graphics Array) 2048x1536
QSXGA (Quad Super eXtended Graphics Array) 2560x2048
SES KARTI :
Ses kartı bilgisayardaki dijital ses verilerini analog ses sinyallerine,analog ses sinyallerini de bilgisayarda işlenebilecek dijital sinyallere dönüştürür.Ses kartları anakartın genişleme yuvasına takılır.Bilgisayarda ses kartı olmaması bilgisayarın çalışmasını engellemez.Sadece ses ile ilgili işlemler yapılmaz.Ses kartları anakartın PCI veya ISA slotuna takılır.ISA Slotuna takılan ses kartları günümüzde kullanılmamaktadır.Günümüzde anakartların çoğunda ses kartları anakartla bütünleşiktir(onboard).
Mikrofon ya da bir müzik aygıtından girilen sesler,bilgisayar ortamında ses kartı ile işlenmektedir.Bazı ses kartları ses kaydederken aynı anda ses de çıkarır,bu tür ses kartları “full-duplex” olarak nitelendirilir.
Ses Kartları aşağıdaki üç tekniği kullanır.
Örnekleme:
Dış ortamlardan girilen analog ses sinyalinin bilgisayarda kullanılabilmesi için dijital sinyallere dönüştürülmesi gerekir.Analog sinyalin dijital sinyale dönüştürme işlemine örnekleme denir.Ses kartının örnekleme bit sayısı arttıkça ses kalitesi ve ses kaydı veri miktarı artar.
Frekans Modülasyonu (FM):
Frekans modülasyonu yeni sesler üretir.FM sentezleyicileri sesi,taşıyıcı olarak adlandırılan ikinci bir ses dalga formu ile birleştirir.İki dalga formunun frekansları birbirine yaklaştığında karışık bir ses dalga formu oluşur.FM sentezinin amacı bir müzik enstrümanının sesini dalga formunu elde etmektir.
Dalga Tablosu (Wave Table) :
Dalga tablosu yöntemi,müzik aletlerinin sesini çıkarırken müzik aletlerinin gerçek seslerinden yararlanır.Dalga tablosu yöntemi önceden kaydedilmiş sesleri birleştirerek müzik oluşturur.Bu müzik aletlerinin sesleri üretim sırasında ses kartının silinemez belleğine kaydedilmiştir.
Gelişmiş ses kartları yardımıyla bilgisayara sesle kumanda etme olanağı da çıkmıştır.Gelişen ses kartları teknolojileri,ses algılama (voice recognition) programlarını kullanarak okunanları metne çevirebilir.
Ses Kartı Nasıl Çalışır ?
Bilgisayarın çevre birimlerinden girilen analog ses sinyalleri ses kartına aktarılır.Ses kartının analog dijital çeviricisi (ADC) tarafından analog ses sinyallerini dijital ses sinyallere dönüştürür.Dijital hale dönüştürülmüş ses sinyalleri DSP’ye aktarılır.Bu birim tarafından veriler işlenir.DSP verileri anakartın veri yoluna iletir.Bu dijital veriler mikroişlemci tarafından işlenir ve depolanması için depolama birimlerine aktarılır.
Bilgisayardaki ses verilerini dinlemek için dijital ses verilerini depolama aygıtlarında okunur,mikroişlemciye aktarılır ve ses kartındaki DSP’ye iletilir.DSP veriyi çözer.Çözülmüş veri ses kartının Dijital analog çeviricisi(DAC) tarafından anolog ses sinyallerine dönüştürülür ve ses kartının çıkışna aktarılır.
Ses kartı bilgisayardaki dijital ses verilerini analog ses sinyallerine,analog ses sinyallerini de bilgisayarda işlenebilecek dijital sinyallere dönüştürür.Ses kartları anakartın genişleme yuvasına takılır.Bilgisayarda ses kartı olmaması bilgisayarın çalışmasını engellemez.Sadece ses ile ilgili işlemler yapılmaz.Ses kartları anakartın PCI veya ISA slotuna takılır.ISA Slotuna takılan ses kartları günümüzde kullanılmamaktadır.Günümüzde anakartların çoğunda ses kartları anakartla bütünleşiktir(onboard).
Mikrofon ya da bir müzik aygıtından girilen sesler,bilgisayar ortamında ses kartı ile işlenmektedir.Bazı ses kartları ses kaydederken aynı anda ses de çıkarır,bu tür ses kartları “full-duplex” olarak nitelendirilir.
Ses Kartları aşağıdaki üç tekniği kullanır.
Örnekleme:
Dış ortamlardan girilen analog ses sinyalinin bilgisayarda kullanılabilmesi için dijital sinyallere dönüştürülmesi gerekir.Analog sinyalin dijital sinyale dönüştürme işlemine örnekleme denir.Ses kartının örnekleme bit sayısı arttıkça ses kalitesi ve ses kaydı veri miktarı artar.
Frekans Modülasyonu (FM):
Frekans modülasyonu yeni sesler üretir.FM sentezleyicileri sesi,taşıyıcı olarak adlandırılan ikinci bir ses dalga formu ile birleştirir.İki dalga formunun frekansları birbirine yaklaştığında karışık bir ses dalga formu oluşur.FM sentezinin amacı bir müzik enstrümanının sesini dalga formunu elde etmektir.
Dalga Tablosu (Wave Table) :
Dalga tablosu yöntemi,müzik aletlerinin sesini çıkarırken müzik aletlerinin gerçek seslerinden yararlanır.Dalga tablosu yöntemi önceden kaydedilmiş sesleri birleştirerek müzik oluşturur.Bu müzik aletlerinin sesleri üretim sırasında ses kartının silinemez belleğine kaydedilmiştir.
Gelişmiş ses kartları yardımıyla bilgisayara sesle kumanda etme olanağı da çıkmıştır.Gelişen ses kartları teknolojileri,ses algılama (voice recognition) programlarını kullanarak okunanları metne çevirebilir.
Ses Kartı Nasıl Çalışır ?
Bilgisayarın çevre birimlerinden girilen analog ses sinyalleri ses kartına aktarılır.Ses kartının analog dijital çeviricisi (ADC) tarafından analog ses sinyallerini dijital ses sinyallere dönüştürür.Dijital hale dönüştürülmüş ses sinyalleri DSP’ye aktarılır.Bu birim tarafından veriler işlenir.DSP verileri anakartın veri yoluna iletir.Bu dijital veriler mikroişlemci tarafından işlenir ve depolanması için depolama birimlerine aktarılır.
Bilgisayardaki ses verilerini dinlemek için dijital ses verilerini depolama aygıtlarında okunur,mikroişlemciye aktarılır ve ses kartındaki DSP’ye iletilir.DSP veriyi çözer.Çözülmüş veri ses kartının Dijital analog çeviricisi(DAC) tarafından anolog ses sinyallerine dönüştürülür ve ses kartının çıkışna aktarılır.
TV KARTI:
Tv Kartları televizyon yayınlarının bilgisayarda seyredilmesini sağlayan kartlardır.TV kartı ile televizyondaki tüm özellikler bilgisayar ortamına aktarılır.TV kartlarının teleteks özelliği ile teleteks yayını olan kanalların teleteks sayfaları bilgisayar ekranında görüntülenir.
Tv kartları ile bilgisayar ekranında TV ve video izlenebilir,resim ve görüntüleri bilgisayara kaydedilebilir.Günümüzdeki TV Kartları anakartın PCI Slotuna uygun olarak üretilmektedirler.Anten girişi ile TV kanallarındaki S-Vidou girişi ve videodaki kamera girişi ile kameradaki görüntüler bilgisayara aktarılır.Uzaktan kumanda ile tv kartı kontrol edilebilir.Bazı TV Kartlarında bulunan FM Radyo alıcısı ile bilgisayarda radyo kanallarını dinleme imkanı sunmaktadır.
TV Kartının Yapısı :
1)Chipset :
Bu chipset TV kartının temelini oluşturur.TV kartının işlem yapma kapasitesi bu chipsete bağlıdır.Chipset Kanal ayarlama,değiştirme,ses efekleri,aynı anda birden fazla kanal seyretme,çoklu ortam desteklemesi,görüntü yakalama işlemleri yapma özelliğine sahiptir.
2)TV Tuner :
Anten veya kablo TV gibi bir alıcıdan gelen sinyalleri alıp,görüntünün net biçimde gösterilmesini sağlayan sinyal işlemcisidir.Kaliteli bir Tuner TV Kartının görüntü kalitesini yükseltir.
3)Sinyal ve Veri Akışını Gösteren Ledler :
Sadece Digital-TV Kartlarında bulunur.Bu özellik sayesinde karta herhangi bir frekans girildiğinde yeşil led yanar veri akışı olduğunda kırmızı led devreye girip yanıp sönerek veri akışını gösterir.
TV Kartı Nasıl Çalışır ?
TV Tuner görüntü kaynağından gelen sinyalleri alır.Bu sinyalleri dijital sinyallere dönüştürüp TV Kartının chipsetine aktarır.Gelen sinyallerin biçimi ve içeriği tv yayınının görüntü standardına göre değişir.Görüntü Kaynağı Görüntü karesi için bir yatay birde dikey veri bilgisi yollar.Tv kartının chipseti bu sinyalleri bilgisayarın anlayabileceği şekle dönüştürür.
Tv Kartları televizyon yayınlarının bilgisayarda seyredilmesini sağlayan kartlardır.TV kartı ile televizyondaki tüm özellikler bilgisayar ortamına aktarılır.TV kartlarının teleteks özelliği ile teleteks yayını olan kanalların teleteks sayfaları bilgisayar ekranında görüntülenir.
Tv kartları ile bilgisayar ekranında TV ve video izlenebilir,resim ve görüntüleri bilgisayara kaydedilebilir.Günümüzdeki TV Kartları anakartın PCI Slotuna uygun olarak üretilmektedirler.Anten girişi ile TV kanallarındaki S-Vidou girişi ve videodaki kamera girişi ile kameradaki görüntüler bilgisayara aktarılır.Uzaktan kumanda ile tv kartı kontrol edilebilir.Bazı TV Kartlarında bulunan FM Radyo alıcısı ile bilgisayarda radyo kanallarını dinleme imkanı sunmaktadır.
TV Kartının Yapısı :
1)Chipset :
Bu chipset TV kartının temelini oluşturur.TV kartının işlem yapma kapasitesi bu chipsete bağlıdır.Chipset Kanal ayarlama,değiştirme,ses efekleri,aynı anda birden fazla kanal seyretme,çoklu ortam desteklemesi,görüntü yakalama işlemleri yapma özelliğine sahiptir.
2)TV Tuner :
Anten veya kablo TV gibi bir alıcıdan gelen sinyalleri alıp,görüntünün net biçimde gösterilmesini sağlayan sinyal işlemcisidir.Kaliteli bir Tuner TV Kartının görüntü kalitesini yükseltir.
3)Sinyal ve Veri Akışını Gösteren Ledler :
Sadece Digital-TV Kartlarında bulunur.Bu özellik sayesinde karta herhangi bir frekans girildiğinde yeşil led yanar veri akışı olduğunda kırmızı led devreye girip yanıp sönerek veri akışını gösterir.
TV Kartı Nasıl Çalışır ?
TV Tuner görüntü kaynağından gelen sinyalleri alır.Bu sinyalleri dijital sinyallere dönüştürüp TV Kartının chipsetine aktarır.Gelen sinyallerin biçimi ve içeriği tv yayınının görüntü standardına göre değişir.Görüntü Kaynağı Görüntü karesi için bir yatay birde dikey veri bilgisi yollar.Tv kartının chipseti bu sinyalleri bilgisayarın anlayabileceği şekle dönüştürür.
ETHERNET KARTI:
Ethernet kartı, network(ağ) sistemlerinde kullanılan, bilgisayarla ağ arasında iletişimi sağlayan ağ arabirim kartıdır( NIC Network Interface Card). Masaüstü bilgisayarlarda bir genişleme yuvasına takılan, diz üstü bilgisayarlarda bir PC Card (PMCIA) soketine takılan yahut bir paralel port aracılığıyla bağlanan karttır. Ethernet kartı gönderilecek verileri alır, paketlere böler, varış yerine iletir ve paketleri orijinal veri veya dosya yapısına geri çevirir. Yol boyunca kart üzerindeki yazılım, bilginin doğruluğunu garantilemek üzere iletim boyunca veri kaybının olup olmadığını anlayabilmek için hata kontrolü yapar. Ethernet kartı ağa fiziksel olarak bağlanır. Her Ethernet kartın MAC adresi olarak adlandırılan 48 bitlik bir adresi vardır ve 00-23-c3-45-00-b3 şeklinde gösterilir. Piyasada çok çeşitli Ethernet kartları mevcuttur. Bir PC'yi ağa bağlayabilmek için PC üzerine bazı ekran ve ses kartları gibi bilgisayar içerisindeki bölümlere ( slot ) Ethernet ağ kartı takılmalı ve bilgisayara kartın sürücü programı yüklenmelidir. Ethernet ilk olarak 2.94 Mbps hızında tasarlandı, yalnız daha sonra gereksinimi karşılayabilmek amacıyla 10 Mbps, 100 Mbps ( Fast Ethernet ) ve 1000 Mbps ( Gigabit Ethernet ) hızlarında çalışan tipleri üretilmiştir. Piyasada desteklediği hıza ve teknolojiye göre değişiklik gösteren Ethernet kartları mevcuttur. Ethernet kartları bağlanacakları ağ cihazlarının portları ile aynı teknoloji ve hıza sahip olmalıdır. Bu da bilgisayara takılı mevcut diğer kartlar ve modüllerin özelliklerine göre bir ayarlama yapmak zorunluluğudur. Örneğin 100 Mbps Ethernet portları olan bir HUB'a, 100 Mbps hızında bir Ethernet kartı bağlanmalıdır. Bazı kart veya cihaz üzerinde portlarda 'autosense' özelliği mevcuttur. Bu özellik karşı tarafın hızına uyum sağlayabilme özelliğidir. Ancak teknolojileri yine de aynı olmalıdır. Bu tip ayarların yapılabilmesi için çeşitli yöntemler bulunmaktadır. Bu yöntemler Ethernet kartının tipine göre değişiklik göstermektedir. Kimi ayarlar kartın üzerinde bulunan bazı anahtar ve jumperlar(atlama) yardımı ile gerçekleştirilir. Bazı ayarlamalar ise kartın bilgisayara takılmasından sonra karta özel bir ayarlama yazılımının çalıştırılmasıyla yapılabilmektedir. Bazı Ethernet kartları üzerinde bilgisayara takılmadan önce ayarlanması gereken parçalar mevcuttur. Özellikle birden fazla kablo tipini destekleyen tiplerden birine ayarlanmalıdır. Şayet seçim yapılacaksa kart üzerinde bulunan jumper(atlama)'lar ile gerçekleştirilmelidir. Jumperlar devrelerde geçici bağlantıların yapılmasında kullanılan tel gurubudur. Kart üzerinde bulunan her bir jumperin ayrı numarası vardır (Örneğin; J1,J2 vb..). Son yıllarda üretilen Ethernet kartlarının bir çoğunda ikinci bir yöntem olan yazılımla ayarlama özelliği mevcut olduğundan bunlarda jumper ve benzeri elemanlar bulunmaz. Onun yerine gerekli ayarların yapılabilmesi için Ethernet kartının yanında verilen bir disket içinde bulunan kartın ayarlarının yapılabileceği yazılımlar verilir. Ethernet kartlarının montajlarının yapılmadan önce jumper ayarlarının kesinlikle yapılması gerekir.
Ethernet kartı, network(ağ) sistemlerinde kullanılan, bilgisayarla ağ arasında iletişimi sağlayan ağ arabirim kartıdır( NIC Network Interface Card). Masaüstü bilgisayarlarda bir genişleme yuvasına takılan, diz üstü bilgisayarlarda bir PC Card (PMCIA) soketine takılan yahut bir paralel port aracılığıyla bağlanan karttır. Ethernet kartı gönderilecek verileri alır, paketlere böler, varış yerine iletir ve paketleri orijinal veri veya dosya yapısına geri çevirir. Yol boyunca kart üzerindeki yazılım, bilginin doğruluğunu garantilemek üzere iletim boyunca veri kaybının olup olmadığını anlayabilmek için hata kontrolü yapar. Ethernet kartı ağa fiziksel olarak bağlanır. Her Ethernet kartın MAC adresi olarak adlandırılan 48 bitlik bir adresi vardır ve 00-23-c3-45-00-b3 şeklinde gösterilir. Piyasada çok çeşitli Ethernet kartları mevcuttur. Bir PC'yi ağa bağlayabilmek için PC üzerine bazı ekran ve ses kartları gibi bilgisayar içerisindeki bölümlere ( slot ) Ethernet ağ kartı takılmalı ve bilgisayara kartın sürücü programı yüklenmelidir. Ethernet ilk olarak 2.94 Mbps hızında tasarlandı, yalnız daha sonra gereksinimi karşılayabilmek amacıyla 10 Mbps, 100 Mbps ( Fast Ethernet ) ve 1000 Mbps ( Gigabit Ethernet ) hızlarında çalışan tipleri üretilmiştir. Piyasada desteklediği hıza ve teknolojiye göre değişiklik gösteren Ethernet kartları mevcuttur. Ethernet kartları bağlanacakları ağ cihazlarının portları ile aynı teknoloji ve hıza sahip olmalıdır. Bu da bilgisayara takılı mevcut diğer kartlar ve modüllerin özelliklerine göre bir ayarlama yapmak zorunluluğudur. Örneğin 100 Mbps Ethernet portları olan bir HUB'a, 100 Mbps hızında bir Ethernet kartı bağlanmalıdır. Bazı kart veya cihaz üzerinde portlarda 'autosense' özelliği mevcuttur. Bu özellik karşı tarafın hızına uyum sağlayabilme özelliğidir. Ancak teknolojileri yine de aynı olmalıdır. Bu tip ayarların yapılabilmesi için çeşitli yöntemler bulunmaktadır. Bu yöntemler Ethernet kartının tipine göre değişiklik göstermektedir. Kimi ayarlar kartın üzerinde bulunan bazı anahtar ve jumperlar(atlama) yardımı ile gerçekleştirilir. Bazı ayarlamalar ise kartın bilgisayara takılmasından sonra karta özel bir ayarlama yazılımının çalıştırılmasıyla yapılabilmektedir. Bazı Ethernet kartları üzerinde bilgisayara takılmadan önce ayarlanması gereken parçalar mevcuttur. Özellikle birden fazla kablo tipini destekleyen tiplerden birine ayarlanmalıdır. Şayet seçim yapılacaksa kart üzerinde bulunan jumper(atlama)'lar ile gerçekleştirilmelidir. Jumperlar devrelerde geçici bağlantıların yapılmasında kullanılan tel gurubudur. Kart üzerinde bulunan her bir jumperin ayrı numarası vardır (Örneğin; J1,J2 vb..). Son yıllarda üretilen Ethernet kartlarının bir çoğunda ikinci bir yöntem olan yazılımla ayarlama özelliği mevcut olduğundan bunlarda jumper ve benzeri elemanlar bulunmaz. Onun yerine gerekli ayarların yapılabilmesi için Ethernet kartının yanında verilen bir disket içinde bulunan kartın ayarlarının yapılabileceği yazılımlar verilir. Ethernet kartlarının montajlarının yapılmadan önce jumper ayarlarının kesinlikle yapılması gerekir.
MODEMLER :
Modem internete bağlanmanıza yarayan bileşendir. Günümüzde internet sağlayıcıları ücretsiz vermektedir.
CD DVD Room ve Kart Okuyucular :
Hız yönünden çoğunlukla standarda oturmuştur. Artık çoğu yazıcılı yani CD yada DVD yi hem okuyan hemde boş CD, DVD ye yazabilen türden üretilmektedir. Yazma özelliği R harfi ile ifade edilir. Yani CD-R Cd yazabilir ,DVD-R Dvd yazabilir manasındadır. Dönüş hızı 52X gibi ifadelerle anlatılır. Kart okuyucularsa cep telefonları ,kamera ve dijital fotoğraf makinalarında kullanılan kartları bilgisayarınızda kullanabilmenizi sağlar.
Modem internete bağlanmanıza yarayan bileşendir. Günümüzde internet sağlayıcıları ücretsiz vermektedir.
CD DVD Room ve Kart Okuyucular :
Hız yönünden çoğunlukla standarda oturmuştur. Artık çoğu yazıcılı yani CD yada DVD yi hem okuyan hemde boş CD, DVD ye yazabilen türden üretilmektedir. Yazma özelliği R harfi ile ifade edilir. Yani CD-R Cd yazabilir ,DVD-R Dvd yazabilir manasındadır. Dönüş hızı 52X gibi ifadelerle anlatılır. Kart okuyucularsa cep telefonları ,kamera ve dijital fotoğraf makinalarında kullanılan kartları bilgisayarınızda kullanabilmenizi sağlar.
Kaynakça :
http://icoskun.home.anadolu.edu.tr/doc/bilgisayar/bilesen.html
http://www.mustyzen.com/?pnum=30&st=Bilgisayar%C4%B1n%20Temel%20Bile%C5%9Fenleri
http://www.evdeteknik.com/temelbilgbilesen.html
http://www.webhatti.com/donanim-bilesenleri/591428-klavye-nedir-ne-ise-yarar.html
http://www.bilgisayarnedir.com/monitor.html
http://www.bilgisayarnedir.com/mouse.html
http://www.webhatti.com/donanim-bilesenleri/19857-ram-nedir.html
http://www.bilgiustam.com/anakart-nedir-nasil-calisir/
http://wmaraci.com/forum/bilgi-arsivi/ses-karti-nedir-nasil-calisir-2749.html
http://wmaraci.com/forum/bilgi-arsivi/tv-karti-nedir-yapisi-nasildir-nasil-calisir-2756.html
http://www.webhatti.com/donanim-bilesenleri/591422-ethernet-karti-nedir-ne-ise-yarar.html
http://icoskun.home.anadolu.edu.tr/doc/bilgisayar/bilesen.html
http://www.mustyzen.com/?pnum=30&st=Bilgisayar%C4%B1n%20Temel%20Bile%C5%9Fenleri
http://www.evdeteknik.com/temelbilgbilesen.html
http://www.webhatti.com/donanim-bilesenleri/591428-klavye-nedir-ne-ise-yarar.html
http://www.bilgisayarnedir.com/monitor.html
http://www.bilgisayarnedir.com/mouse.html
http://www.webhatti.com/donanim-bilesenleri/19857-ram-nedir.html
http://www.bilgiustam.com/anakart-nedir-nasil-calisir/
http://wmaraci.com/forum/bilgi-arsivi/ses-karti-nedir-nasil-calisir-2749.html
http://wmaraci.com/forum/bilgi-arsivi/tv-karti-nedir-yapisi-nasildir-nasil-calisir-2756.html
http://www.webhatti.com/donanim-bilesenleri/591422-ethernet-karti-nedir-ne-ise-yarar.html